НАМ 25 ЛЕТ

Календарь


«    Март 2024    »    
ПнВтСрЧтПтСбВс
 
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31




Счетчик посещений

2021г. Вестник №1 (41)

 

 

   1 (41), 2021

 

 

 

ВЕСТНИК

КОКШЕТАУСКОГО ТЕХНИЧЕСКОГО ИНСТИТУТА

 

 

КОКШЕТАУ 2021

 

 

 

 

УДК 614.8 (082)

ББК 68.69 (5Каз)

     

 

 

 

 


Журнал «Вестник Кокшетауского технического института»  № 1 (41), 2021 г.,  март.

Издается с марта 2011 года.

Собственник: Кокшетауский технический институт Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан.

Журнал зарегистрирован в Министерстве информации и коммуникации Республики Казахстан 29 августа 2017 г. Свидетельство № 16654-Ж.

Дата и номер первичной постановки на учет № 11190-Ж,  14.10.2010 г.

 

Включен в перечень научных изданий, рекомендуемых Комитетом по обеспечению качества в сфере образования  и науки Министерства образования и науки  Республики Казахстан  для публикации основных результатов научной деятельности по техническим наукам и технологиям (приказ ККСОН МОН РК № 501 от 20.03.2018 г.).

 

Главный редактор:  Шарипханов С. Д.,  доктор технических наук, асс. профессор

Заместитель главного редактора:  Раимбеков К. Ж., кандидат физико-математических наук, асс. профессор

 

Состав редакционного совета:

Алешков М. В.,  доктор технических наук, профессор (РФ, г. Москва)

Байшагиров Х. Ж.,  доктор технических наук (РК, г. Кокшетау)

Кошумбаев М. Б.,  доктор технических наук (РК, г. Нур-Султан)

Мансуров З. А.,    доктор химических наук, профессор (РК, г. Алматы)

Сивенков А. Б., доктор технических наук, профессор (РФ, г. Москва)

Арифджанов С. Б., кандидат технических наук (РК, г. Нур-Султан)

Дабаев А. И.,  кандидат технических наук ( РК, г. Алматы)

Джумагалиев Р. М.,  кандидат технических наук, профессор (РК, г. Алматы)

Камлюк А. Н., кандидат физико-математических наук, доцент (Республика Беларусь,             г. Минск)

Тарахно А. В., кандидат технических наук, доцент (Украина, г. Харьков)

 

Состав редакционной коллегии:

Карменов К.К., кандидат технических наук, асс. профессор   (председатель); Альменбаев М. М., кандидат технических наук; Жаулыбаев А. А., кандидат технических наук; Захаров И. А., кандидат технических наук; Куанышбаев М. С., кандидат технических наук; Макишев Ж. К., кандидат технических наук;  Шахуов Т. Ж., кандидат технических наук; Шуматов Э. Г., кандидат философских наук; Шумеков С.Ш., кандидат педагогических наук.

 

«Вестник Кокшетауского технического института» - периодическое издание, посвящённое вопросам обеспечения пожарной безопасности, предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций. Тематика журнала – теоретические и практические аспекты предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций; обеспечение пожарной  безопасности; проблемы обучения и др.

Научный журнал предназначен для курсантов, магистрантов, адъюнктов, профессорско-преподавательского состава образовательных учреждений, научных и практических сотрудников, занимающихся решением вопросов защиты в чрезвычайных ситуациях, пожаровзрывобезопасности, а так же разработкой, созданием и внедрением комплексных систем безопасности.

 

Издано в авторской редакции

ISSN 2220-3311                         ©  Кокшетауский технический институт  МЧС  Республики Казахстан, 2021

 

 

 

 

 

 

 

МАЗМҰНЫ – СОДЕРЖАНИЕ – CONTENTS

 

ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ И ПРАКТИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ

ПРЕДУПРЕЖДЕНИЯ И ЛИКВИДАЦИИ ЧРЕЗВЫЧАЙНЫХ СИТУАЦИЙ

 

Кульшимбаев И.Д. Об актуальности реформирования некоторых вопросов гражданской обороны

4

Ташметов К. К.,  Курманбаева А. С., Жаулыбаев А. А. Обоснование мероприятий по защите окружающей среды и экологическая оценка риска при чрезвычайных ситуациях

 

8

Камберов И.М., Мадьяров Н.А., Асанова А.А. Предложения по изучению масштабов накопления ртутьсодержащих материалов и отходов для снижения их негативного воздействия на здоровье населения и окружающую среду в Казахстане

 

15

Жаулыбаев А. А., Хикимов Е. К., Хикимова А.Т., Халиков Д. К. Төтенше жағдайлар кезінде халықтың бірінші кезектегі тіршілігін қамтамасыз ету

 

24

Айтеев А.С., Булегенов Е.П. Обоснование актуальности совершенствования мероприятий по защите населения при наводнениях

 

32

 

ОБЕСПЕЧЕНИЕ ПОЖАРНОЙ И ПРОМЫШЛЕННОЙ БЕЗОПАСНОСТИ

 

Кульшимбаев И. Д., Захаров И. А., Арифджанов С. Б. Моделирование расчета интенсивности потока вызовов и времени занятости пожарных подразделений

 

39

Сивенков А. Б., Мельдер Е.В., Федотов И. О., Шахабов М. М., Хасанова Г. Ш. Применение средств огнезащиты для строительных материалов и конструкций быстровозводимых каркасных зданий и сооружений

 

47

Горовых О. Г., Боровик А. А., Альжанов Б. А. Получение нефтесорбента на основе волосков гинофора летучек рогоза

 

59

Макишев Ж.К., Айтеев А.С. Огнестойкость деревянных конструкций длительного срока эксплуатации

68

Тукушев О. Б.  Особенности осмотра места пожара

77

Максимов П. В., Макишев Ж. К. Применение полевых инструментальных методов при исследовании искусственных каменных материалов для целей пожарно-технической экспертизы

 

84

 

ПРОБЛЕМЫ ОБУЧЕНИЯ


Shashkenova K. K., Khan S. I. Opportunities for using google services in distance learning

89

 

И. Д. Кульшимбаев. Об актуальности реформирования некоторых вопросов гражданской обороны

И. Д. Күлшімбаев. Азаматтық қорғаныстың кейбір мәселелерін реформалаудың өзектілігі туралы

D. Kulshimbayev. Оn the relevance of reforming some issues of civil defense

 

Аннотация. В статье проводится анализ угроз для страны указанных в военной доктрине через призму системы гражданской обороны. Рассматриваются угрозы связанные с глобальным потеплением, урбанизацией и ростом промышленности. Раскрыта актуальность реформирования системы гражданской обороны. Предложены пути развития  государственной системы гражданской защиты.

Ключевые слова: военная доктрина, система гражданской обороны, современные угрозы, глобальное потепление, реформирование.

Аңдатпа. Мақалада азаматтық қорғаныс жүйесінің призмасы арқылы әскери доктринада көрсетілген елге төнетін қатерлерге талдау жүргізіледі. Жаһандық жылынуға, урбанизацияға және өнеркәсіптің өсуіне байланысты қауіптер қарастырылуда. Азаматтық қорғаныс жүйесін реформалаудың өзектілігі ашылды. Азаматтық қорғаудың мемлекеттік жүйесін дамыту жолдары ұсынылды.

Түйінді сөздер: әскери доктрина, азаматтық қорғаныс жүйесі, қазіргі заманғы қатерлер, жаһандық жылыну, реформалау. 

Abstract. The article analyzes the threats to the country specified in the military doctrine through the prism of the civil defense system. The threats associated with global warming, urbanization and industrial growth are considered. The relevance of reforming the civil defense system is revealed. The ways of development of the state system of civil protection are offered.

Keywords: military doctrine, civil defense system, modern threats, global warming, reform.

 

УДК: 001.8: 614.83-614.87

К. К. Ташметов, А. С. Курманбаева,  А. А. Жаулыбаев. Обоснование мероприятий по защите окружающей среды и экологическая оценка риска при чрезвычайных ситуациях

К. К. Ташметов,  А. С. Курманбаева,  А. А. Жаулыбаев. Төтенше жағдайлар кезінде қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралардың негіздемесі және экологиялық тәуекелді бағалау

К. К. Tashmetov, A. S. Kurmanbayeva, A. A. Zhaulybayev. Justification of environmental protection measures and environmental risk assessment in emergency situations

 

Аннотация. В статье рассматриваются актуальность совершенствования методов защиты окружающей среды при чрезвычайных ситуациях различного характера. Масштабные чрезвычайные ситуации техногенного характера всегда ухудшают экологическую обстановку, что приводит к нарастанию экологического кризиса, огромным экономическим, энергетическим и трудозатратам поэтому актуальность вопросов совершенствования мероприятий по защите окружающей среды при чрезвычайных ситуациях техногенного характера не вызывает сомнений. Представлена  постановка  вербальной и общей постановки научной задачи на научно-исследовательскую работу. А также представлен интегральный подход к экологической оценке риска при комплексном воздействии опасных поражающих факторов.

Ключевые слова: мероприятия по защите окружающей среды, экологическая оценка, постановка задачи,  чрезвычайная ситуация, поражающие факторы чрезвычайной ситуации. 

Аңдатпа. Мақалада әртүрлі сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде қоршаған ортаны қорғау әдістерін жетілдірудің өзектілігі қарастырылады. Техногендік сипаттағы ауқымды төтенше жағдайлар экологиялық жағдайды әрдайым нашарлатады, бұл экологиялық дағдарыстың өсуіне, орасан зор экономикалық, энергетикалық және еңбек шығынына әкеледі, сондықтан техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларды жетілдіру мәселелерінің өзектілігі күмән тудырмайды. Ғылыми-зерттеу жұмысына ғылыми міндеттің ауызша және жалпы тұжырымы ұсынылған. Сондай-ақ қауіпті зақымдаушы факторлардың кешенді әсері кезінде қатерді экологиялық бағалауға интегралды тәсіл ұсынылған.

Түйінді сөздер: қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар, экологиялық бағалау, міндет қою, төтенше жағдай, төтенше жағдайдың зақымдаушы факторлары.

Abstract. The article discusses the relevance of improving the methods of environmental protection in emergency situations of various types. Large-scale man-made emergencies always worsen the environmental situation, which leads to an increase in the environmental crisis, huge economic, energy and labor costs, so the relevance of improving environmental protection measures in man-made emergencies is beyond doubt. The article presents the formulation of the verbal and general formulation of the scientific task for research work. It also presents an integrated approach to environmental risk assessment under the complex impact of dangerous damaging factors.

Keywords: environmental protection measures, environmental assessment, task statement, emergency situation, striking factors of an emergency situation.

 

УДК    614.8.084       

И. М. Камберов, Н. А. Мадьяров, А. А. Асанова.Предложения по изучению масштабов накопления ртутьсодержащих материалов и отходов для снижения их негативного воздействия на здоровье населения и окружающую среду в казахстане

И. М. Камберов, Н. А. Мадьяров, А. А. Асанова. Қазақстанда халықтың денсаулығы мен қоршаған ортаға теріс әсерін төмендету үшін құрамында сынабы бар материалдар мен қалдықтардың жинақталу ауқымын зерделеу жөніндегі ұсыныстар

I. M. Kamberov, N. A. Madyarov, A. A. Asanova. Proposals to study the scale of accumulation of mercury-containing materials and waste to reduce their negative impact on public health and the environment in kazakhstan

 

Аннотация. В статье рассмотрены результаты демеркуризационных работ на двух очагах  техногенного загрязнения, выполненные впервые в странах независимых государств, своевременное реализация которых  позволили предотвратить возникновение чрезвычайных ситуации в регионах и создать благоприятные условия для проживания гражданского населения.  Вместе с тем, проблема ртутного загрязнения в республике до конца не решена и требует постановки комплексных  исследований, направленных  на получение сведений о масштабах накопления  ртутьсодержащих отходов для принятия управленческих решений.

Ключевые слова: ртутное техногенное загрязнение, демеркуризанные работы, ртутьсодержащие объекты, база данных, геоинформационные системы, технологии утилизации, обследование, научно-практические рекомендации, защита населения. 

Аңдатпа. Мақалада Тәуелсіз Мемлекеттер елдерінде алғаш рет орындалған техногендік ластанудың екі ошағындағы демеркуризациялық жұмыстардың нәтижелері қарастырылды, оларды уақтылы іске асыру өңірлерде төтенше жағдайлардың туындауының алдын алуға және азаматтық тұрғындардың тұруы үшін қолайлы жағдайлар жасауға мүмкіндік берді.  Сонымен қатар, республикада сынаптың ластану проблемасы соңына дейін шешілмеген және басқару шешімдерін қабылдау үшін құрамында сынабы бар қалдықтардың жинақталу ауқымы туралы мәліметтер алуға бағытталған кешенді зерттеулер жүргізуді талап етеді.

Түйінді сөздер: сынапты техногендік ластану, демеркуризандық жұмыстар, құрамында сынабы бар объектілер, деректер базасы, геоақпараттық жүйелер, кәдеге жарату технологиялары, зерттеу, ғылыми-практикалық ұсынымдар, халықты қорғау. 

Abstract: The article discusses the results of demercurization works at two centers of technogenic pollution, performed for the first time in the countries of independent states, the timely implementation of which made it possible to prevent emergencies in the regions and create favorable conditions for the civilian population. At the same time, the problem of mercury pollution in the republic has not been fully resolved and requires the organization of comprehensive studies aimed at obtaining information on the scale of accumulation of mercury-containing waste for making managerial decisions.

Keywords: mercury technogenic pollution, demercurized work, mercury-containing objects, database, geographic information systems, utilization technologies, inspection, scientific and practical recommendations, protection of the population.

 

УДК  504.05/06                                                                           

А. А. Жаулыбаев, Е. К. Хикимов, А. Т. Хикимова, Д. К. Халиков. Төтенше жағдайлар кезінде халықтың бірінші кезектегі тіршілігін қамтамасыз ету

А. А. Jаulybae1v, Е. K. Khikimov, А. Т. Khikimovа, D. K. Khalikov. Primary life support of the population in emergency situations

А. А. Жаулыбаев,  Е. К. Хикимов, А. Т. Хикимова, Д. К. Халиков. Первоочередное жизнеобеспечение населения при чрезвычайных ситуациях

 

Аңдатпа. Төтенше жағдай аймағында зардап шеккен халықтың өмірін қамтамасыз етуді жоспарлау кезінде басқару органдарының жұмысы мәселелері қаралды, қазіргі заманғы логистикада қолданылатын қолданбалы математиканың мысалдары зерттелді. Төтенше жағдайлар кезінде халықтың бірінші кезектегі тіршілігін қамтамасыз ету аясында бірінші кезекте қажетті заттарды сақтау орындарынан зардап шеккен халықты уақытша орналастыру орындарына жеткізудің оңтайлы жоспарын іздеу мәселелерін шешу кезінде сызықтық бағдарламалаудың математикалық есебінің қолданылуы зерттелді.

Түйінді сөздер: халықтың бірінші кезектегі тіршілігін қамтамасыз ету, төтенше жағдай, зардап шеккен халық, сызықтық бағдарламалаудың математикалық есебі, тасымалдау жоспарын оңтайлы шешу.                

Аннотация. Рассмотрены вопросы работы органов управления при планировании жизнеобеспечения пострадавшего населения в зоне чрезвычайной ситуации, изучены примеры прикладной математики применяемой в современной логистики. Исследовано применение математической задачи линейного программирования при решении вопросов поиска оптимального плана доставки предметов первой необходимости, с мест хранения к местам временного размещения пострадавшего населения, в рамках первоочередного жизнеобеспечения населения при чрезвычайных ситуациях.

Ключевые слова: первоочередное жизнеобеспечение населения, чрезвычайная ситуация, пострадавшее население, математическая задача линейного программирования, оптимальное решение плана перевозок.  

Abstract. The issues of the work of management bodies in planning the life support of the affected population in the emergency zone are considered, examples of applied mathematics used in modern logistics are studied. Investigated the use of a mathematical problem of linear programming in addressing issues of finding the optimal plan for the delivery of essential items from their storage sites for temporary shelters for the affected population, in the framework of the primary life support of the population in emergency situations.

Keywords: priority life support of the population, emergency situation, affected population, mathematical problem of linear programming, optimal solution of the transportation plan.

 

УДК 614.8.084

А. С. Айтеев, Е. П. Булегенов. Обоснование актуальности совершенствования мероприятий по защите населения при наводнениях

A. S. Aiteyev, E. P. Bulegenov. Justification of the relevance of improving people protection meatures in floods

А. С. Айтеев, Е. П. Бөлегенов. Су тасқыны кезінде халықты қорғау жөніндегі іс-шараларды жетілдірудің өзектілігін негіздеме

 

Аннотация. В статье раскрываются существующие алгоритмы проведения аварийно-спасательных и неотложных работ при наводнениях. Описываются проблемные вопросы, возникающие при реагировании на чрезвычайные ситуации связанные с принятием управленческого решения на ликвидацию последствий наводнений и превентивным мероприятиям. По результатам анализа открытых источников, определена проблема определения уровня обеспеченности безопасных районов материальными ресурсами по ряду показателей.

Ключевые слова: наводнения, паводки, чрезвычайные ситуации, аварийно-спасательные и неотложные работы, берегоукрепление, эвакуация, пострадавшие, потребности эвакуированного населения, службы гражданской защиты. 

Аңдатпа. Мақалада су тасқыны кезінде авариялық-құтқару және кезек күттірмейтін жұмыстарды жүргізудің қолданыстағы алгоритмдері ашылады. Су тасқыны салдарын жоюға және алдын алу іс-шараларына басқаруш шешімді қабылдауға байланысты төтенше жағдайларға ден қою кезінде туындайтын мәселелер сипатталады. Ашық дереккөздерді талдау нәтижелері бойынша бірқатар көрсеткіштер бойынша қауіпсіз аудандардың материалдық ресурстарымен қамтамасыз етілу деңгейін анықтау мәселелерді анықталды.

Түйінді сөздер: су тасқыны, су басу, төтенше жағдайлар, авариялық-құтқару және кезек күттірмейтін жұмыстары, жағалауды бекіту, эвакуациялау, зардап шеккендер, көшірілген халықтың қажеттіліктері, азаматтық қорғау қызметтері. 

Abstract. The article discloses the existing algorithms for emergency rescue and emergency operations in case of floods. The article describes the issues that arise from emergency response related to management decision-making for flood management and preventive measures are described. Based on the results of the open source analysis, the problem of determining the level of provision of safe areas with material resources for a number of indicators was identified.

Keywords: floods, floods, emergencies, emergency and emergency work, shore protection, evacuation, victims, needs of the evacuated population, civil protection services.

 

УДК 556.627.8

И. Д. Кульшимбаев, И. А. Захаров, С. Б. Арифджанов. Моделирование расчета интенсивности потока вызовов и времени занятости пожарных подразделений

И. Д. Күлшімбаев, И. А. Захаров, С. Б. Арифджанов. Шақыртулар ағынының қарқындылығын және өрт сөндіру бөлімшелерінің жұмыспен қамтылу уақытын есептеуді модельдеу

I. D. Kulshimbayev, I. A. Zakharov, S. B. Arifdjanov. Simulation of the calculation of the call flow intensity and the time of employment of fire departments

 

Аннотация. В статье рассмотрено решение задачи, связанной с оценкой и выработкой подходов к повышению эффективности оперативной деятельности пожарных подразделений. Для определения теоретической вероятности проведен анализ выездов пожарных подразделений на примере города Нур-Султан, используя распределение Пуассона. Полученные результаты расчетов эмпирического и теоретического распределения показали сходный характер, что позволило сделать вывод, что потоки вызовов являются стационарными, а статистический анализ реальных временных характеристик процесса функционирования пожарных подразделений описывается распределением Эрланга, позволяя использовать известные математические модели в исследовании процессов функционирования гарнизона противопожарной службы.

Ключевые слова: моделирование, поток вызовов, пожарные подразделения, управление, деструктивные события. 

Аңдатпа. Мақалада өрт сөндіру бөлімшелерінің жедел қызметінің тиімділігін арттыру тәсілдерін бағалау және әзірлеумен байланысты мәселенің шешімі қарастырылған. Теориялық ықтималдылықты анықтау үшін Пуассон үлестірімін қолдана отырып, Нұр-сұлтан қаласының мысалында өрт сөндіру бөлімшелерінің кетуіне талдау жасалды, эмпирикалық және теориялық үлестіруді есептеу нәтижелері ұқсас сипат көрсетті, бұл қоңыраулардың ағындары тұрақты, ал өрт сөндіру бөлімшелерінің жұмыс істеу процесінің нақты уақыттық сипаттамаларын статистикалық талдау эрлангтың таралуымен сипатталады, бұл өртке қарсы қызмет гарнизонының жұмыс істеу процестерін зерттеуде белгілі математикалық модельдерді қолдануға мүмкіндік береді.

Түйінді сөздер: модельдеу, қоңыраулар ағыны, өрт сөндіру бөлімшелері, басқару, деструктивті оқиғалар. 

Abstract. The article considers the solution of the problem related to the assessment and development of approaches to improving the efficiency of operational activities of fire departments. To determine the theoretical probability, an analysis of the departures of fire departments was carried out on the example of the city of Nur-Sultan using the Poisson distribution, the results of calculations of the empirical and theoretical distribution showed a similar nature, which allowed us to conclude that the call flows are stationary, and the statistical analysis of the real time characteristics of the process of functioning of fire departments is described by the Erlang distribution, allowing us to use well-known mathematical models in the study of the processes of functioning of the garrison of the fire service.

Keywords: simulation, call flow, fire departments, management, destructive events.

 

УДК 614.842                                                                                  

А. Б. Сивенков, Е. В. Мельдер, И. О. Федотов, М. М. Шахабов, Г. Ш. Хасанова. Применение средств огнезащиты для строительных материалов и конструкций быстровозводимых каркасных зданий и сооружений

А. Б. Сивенков, Е. В. Мельдер, И. О. Федотов, М. М. Шахабов, Г. Ш. Хасанова. Тез құрылатын каркасты ғимараттар мен құрылыстардың құрылыс материалдары мен конструкциялары үшін оттан қорғау құралдарын қолдану

А. B. Sivenkov, E. V. Melder, I. O. Fedotov, M. M. Shahabov,G. Sh. Khassanova. Application of fire protection means for construction materials and constructions of quickly established frame buildings and structures

 

Аннотация. В статье рассматриваются вопросы обеспечения пожарной безопасности быстровозводимых каркасных зданий и сооружений различного функционального назначения. Показаны особенности конструктивного исполнения, рассмотрены основные материалы и конструкции быстровозводимых зданий и сооружений, а также их пожарная опасность и особенности поведения в условиях пожара. Представлена информация о наиболее известных технологиях огнезащиты строительных материалов и конструкций с целью обеспечения требуемых показателей пожарной опасности и огнестойкости.  Изложены основные проблемы в области применения средств огнезащиты для наиболее используемых в строительстве материалов и конструкций.

Ключевые слова: пожарная безопасность, строительство, быстровозводимые здания и сооружения, каркасная система, строительные конструкции, строительные материалы, пожарная опасность, огнестойкость, огнезащита, антипирены. 

Аңдатпа. Мақалада әртүрлі функционалды мақсатты тез құрылатын каркасты ғимараттар мен құрылыстардың өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету сұрақтары қарастырылады. Тез құрылатын ғимараттар мен құрылыстардың негізгі материалдары мен конструкциялары, конструктивті орындаудың ерекшеліктері және олардың өрт қауіпсіздігі мен өрт кезінде әрекет ету ерекшеліктері көрсетілген. Талап етілетін өрт қауіпсіздігі мен өртке қарсы тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында ең танымал құрылыс материалдары мен конструкциялардың өрт қауіпсіздігінің технологиялары жайлы ақпарат берілген. Құрылыс саласында ең көп қолданылатын материалдар мен конструкциялар үшін оттан қорғау құралдарын қолдану аумағындағы негізгі проблемалар баяндалған.

Түйінді сөздер: өрт қауіпсіздігі, құрылыс, тез құрылатын ғимараттар мен құрылыстар, каркасты жүйе, құрылыс құрылымдары, құрылыс материалдары, өрт қаупі, отқа төзімділік, өртке қарсы қорғаныс, өртке қарсы заттар. 

Abstract. The article deals with the issues of ensuring fire safety of prefabricated frame buildings and structures for various functional purposes. The features of the design are shown, the main materials and designs of pre-fabricated buildings and structures are considered, as well as their fire hazard and behavior in a fire. Information on the most well-known technologies of fire protection of building materials and structures is presented in order to ensure the required indicators of fire hazard and fire resistance. The main problems in the field of fire protection means for the materials and structures most used in construction are stated.

Keywords: fire safety, construction, prefabricated buildings and structures, frame system, building structures, building materials, fire hazard, fire resistance, fire protection, fire retardants.

 

УДК 614.841.11                                                                                                                                                             

О. Г. Горовых,  А. А. Боровик,  Б. А. Альжанов. Получение нефтесорбента на основе волосков гинофора летучек рогоза

О. Г. Горовых,  А. А. Боровик,  Б. А. Әлжанов. Рогоз ұштарының гинофорының түктері негізінде мұнай сорбентін алу

O. G. Gorovykh,  А. A. Borovik,  B. A. Alzhanov. Preparation of an oil sorbent based on the hairs of the fly cattail gynophore

 

Аннотация. Приведены данные по основным показателям, предъявляемым к нефтесорбентам, применительно к сорбенту на основе волосков гинофора летучек рогоза: сорбционная емкость, которая составляет для нефти и нефтепродуктам от 17 до 45 г сорбата/г сорбента; плавучесть, составляющая в нативном виде более 100 дней, а в насыщенном нефтью состоянии более 120 дней; возможность регенерации, с количество циклов отжима более 50 раз. Представлена технологическая цепочка получения нефтесорбента на основе волосков гинофора летучек рогоза, которая включает: посев рогоза, рекомендации по сбору початков и отделению волосков гинофора летучек рогоза от стебля, для чего предлагается применять дозревание початков на открытом воздухе. Приведена схема экспериментальной установки конвективной сушилки. Сущность используемого метода заключалась в фиксировании температуры и относительной влажности сушильного агента на входе и на выходе из слоя материала, подвергающегося сушке, через определенные интервалы времени. С помощью этих параметров проводился расчет влагосодержание материала и скорости сушки в различные периоды процесса сушки. Сушка волосков гинофора летучек рогоза проводилась при постоянной скорости потока воздуха (vвоз=0,42 м/с), со начальными параметрами сушильного агента – воздуха: температура tв = 50 oC, относительная влажность φв = 12 %. Волоски гинофора летучек рогоза помещали в сушилку в специально изготовленном сетчатом приспособлении. Установлено, что при температуре сушильного агента 50 °С, высыхание пуха до равновесной влажности может быть достигнуто при соответствующей загрузке влажного сорбента в сушильную камеру и обеспечении массообмена не менее чем за 30 минут. Такая технология сушки позволяет обеспечить возможность длительного хранения нефтесорбента на основе волосков гинофора летучек рогоза без его разложения под воздействием микроорганизмов и упакованного под вакуумом.

Ключевые слова: разливы нефти, нефтесорбент, волоски гинофора летучек рогоза, сушка волокнистых сорбентов, технология получения природных нефтесорбентов. 

Аңдатпа. Қоға ұшпаларының гинофор түктері негізіндегі сорбентке қатысты мұнай сорбенттеріне қойылатын негізгі көрсеткіштер бойынша деректер келтірілген: мұнай мен мұнай өнімдері үшін сорбенттің 17-ден 45 г дейінгі сорбат/г болатын сорбциялық сыйымдылық; қалқымалық қабілеті табиғи түрде 100 күннен астам болса, ал мұнаймен қаныққан күйде 120 күннен асады; регенерация мүмкіндігі: айналдыру циклдерінің саны 50 реттен асады. Қоға ұшпаларының гинофор түктері негізінде мұнай сорбентін алудың технологиялық тізбегі ұсынылған, олар келесілерді қамтиды: қоғаны егу, собықтарды жинау және қоға ұшпаларының гинофор түктерін сабақтардан бөлу бойынша ұсыныстар, ол үшін собықтарды ашық ауада пісіп жетілдіруді қолдану ұсынылады. Конвективті кептіргіштің тәжірибелік қондырғысының сызбасы келтірілген. Қолданылған әдістің мәні кептіру агентінің температурасы мен салыстырмалы ылғалдылығын белгілі бір уақыт аралығында кептіруге жататын материал қабатына кіру және шығу кезінде бекіту болған еді. Бұл параметрлер материалдың ылғалдылығын және кептіру процесінің әр түрлі кезеңдеріндегі кептіру жылдамдығын есептеу үшін пайдаланылды. Қоға ұшпаларының гинофор түктерін кептіру ауа ағынының тұрақты жылдамдығында (vвоз=0,42 м/с), кептіру агенті – ауаның бастапқы параметрлерімен жүзеге асырылды: температура tв = 50°C, салыстырмалы ылғалдылық φв = 12 %. Қоға ұшпаларының гинофор түктері кептіргішке арнайы жасалған торлы құрылғыға орналастырылды. Кептіру агентінің температурасы 50°C болған кезде ылғалдылықты тепе-теңдікке дейін құрғатуға кептіру камерасына дымқыл сорбентті тиеу және кем дегенде 30 минут ішінде массаның берілуін қамтамасыз ету арқылы қол жеткізуге болатындығы анықталды. Мұндай кептіру технологиясы микроағзалардың әсерінен ыдырамай және вакуум астында оралған қоға ұшпаларының гинофор түктерінің негізінде мұнай сорбентін ұзақ уақыт сақтау мүмкіндігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Түйінді сөздер: мұнайдың төгілуі, мұнай сорбенті, қоға ұшпаларының гинофор түктері, талшықты сорбенттерді кептіру, табиғи мұнай сорбенттерін алу технологиясы. 

Abstract: The data on the main indicators for oil sorbents in relation to the sorbent based on gynophore hairs of cattail fly are presented: sorption capacity, which for oil and oil products is from 17 to 45 g of sorbate / g of sorbent; buoyancy, which in its native form is more than 100 days, and in an oil-saturated state for more than 120 days; the possibility of regeneration, with the number of spin cycles more than 50 times. A technological chain for obtaining an oil sorbent based on hairs of gynophore of cattail fly is presented, which includes: sowing of cattail, recommendations for collecting ears and separating the hairs of gynophore of cattail fly from the stem, for which it is proposed to use the ripening of ears in the open air. A diagram of the experimental installation of a convective dryer is presented. The essence of the method used was to record the temperature and relative humidity of the drying agent at the inlet and outlet of the material layer being dried at certain time intervals. These parameters were used to calculate the moisture content of the material and the drying rate at different periods of the drying process. Drying of gynophore hairs of cattail fly was carried out at a constant air flow velocity (vair = 0.42 m/s), with the initial parameters of the drying agent - air: temperature tv = 50 oC, relative humidity φw = 12%. The hairs of the gynophore of cattail fly were placed in a dryer in a specially made mesh device. It has been established that at a drying agent temperature of 50 ° C, drying of the down to equilibrium moisture content can be achieved with an appropriate loading of a wet sorbent into the drying chamber and ensuring mass transfer in at least 30 minutes. This drying technology makes it possible to provide the possibility of long-term storage of an oil sorbent based on gynophore hairs of cattail fly without its decomposition under the influence of microorganisms and packed under vacuum.

Keywords: oil spills, oil sorbent, gynophore hairs of cattail fly, drying of fibrous sorbents, technology for obtaining natural oil sorbents.

 

УДК 628.316.12:665.61                                                                                           

Ж. К. Макишев, А. С. Айтеев. Огнестойкость деревянных конструкций длительного срока эксплуатации

Ж. Қ. Макишев, А. С. Айтеев. Ұзақ мерзімді қолданыстағы ағаш конструкциялардың отқа төзімділігі

Zh. K. Makishev, A. S. Aitiev.  The fire resistance of wooden structures a long life span

 

Аннотация. В статье представлены результаты исследования огнестойкости деревянных конструкций продолжительного срока эксплуатации. Установлено, что временной фактор имеет значительное влияние на интенсивность обугливания деревянных конструкций, а также на значение температуры начала данного процесса. Обнаружено, что с увеличением температуры древесина длительного срока эксплуатации теряет свои первоначальные прочностные свойства (до 30 %) уже при температуре 150 °С. С помощью физико-химических методов изучены свойства и структура угольных остатков, их окислительная и теплотворная способность. Проведены крупномасштабные испытания по оценке огнестойкости деревянных конструкций продолжительного срока эксплуатации в соответствии с  ГОСТ 30247.0-94 и ГОСТ 30247.1-94.

Ключевые слова: древесина, деревянные конструкции, срок эксплуатации, пиролиз, механическая прочность, огнестойкость, обугливание. 

Аңдатпа. Мақалада ұзақ қызмет ету мерзімі бар ағаш конструкцияларының отқа төзімділігін зерттеу нәтижелері келтірілген. Уақыт факторы ағаш конструкциялардың жану қарқындылығына, сондай-ақ осы процестің басталу температурасының мәніне айтарлықтай әсер ететіні анықталды. Температураның жоғарылауымен ұзақ уақыт жұмыс істейтін ағаш 150 °C температурада өзінің бастапқы беріктік қасиеттерін (30% дейін) жоғалтатыны анықталды. Физика-химиялық әдістердің көмегімен көмір қалдықтарының қасиеттері мен құрылымы, олардың тотығу және калориялық құндылығы зерттелді. МЕСТ 30247.0-94 және МЕСТ 30247.1-94 сәйкес ұзақ қызмет ету мерзімі бар ағаш конструкциялардың отқа төзімділігін бағалау үшін кең ауқымды сынақтар жүргізілді.

Түйінді сөздер: ағаш, ағаш құрылымдары, пайдалану мерзімі, пиролиз, механикалық беріктік, отқа төзімділік, көмір. 

Аңдатпа. This article provides findings made by studies of fire resistance of wooden structures for long useful life. It has been shown that time is a major factor for extent, to which the wooden structures may be carbonized, and for initial temperature of the process. It has been found that, as temperature it is exposed to grows, long useful life wood loses its initial durability rates (by up to 30%) – even when temperature is 150oC only. Physicochemical methods used in the study provided insight into the properties and structure of the coal residues and their oxidizing power and heat output rates. Large-scope tests have been made in order to make estimation of fire resistance of the long useful life wooden structures in accordance with State Standard 30247.0-94 (GOST 30247.0-94) and State Standard 30247.1-94 (GOST 30247.1-94).

Keywords: wood, wooden structures, useful life, pyrolysis, mechanical resistance, fire resistance and carbonization. 

 

УДК 614.8:699.8

О. Б. Тукушев. Особенности осмотра места пожара

Ө. Б. Тұқышев. Өрт болған жердің қарау ерекшеліктері

O. B. Tukushev. Features of the inspection of the fire site

 

Аннотация: Данная статья посвящена особенностям осмотра места пожара при проведении проверочных мероприятий по фактам пожаров, в материале приводятся основные методы осмотра места как процессуального действия. Осмотр места пожара является одним из важнейших следственных действий, направленных на установление, исследование и фиксацию обстановки места происшествия, следов преступления и преступника, а также иных фактических данных, позволяющих в совокупности с другими доказательствами сделать вывод о механизме преступления и других обстоятельствах расследуемого события. Факты, обнаруженные при осмотре места пожара, невозможно получить из других источников. В этой связи, четкая последовательность действий и умелое применение криминалистических приемов и тактики осмотра места пожара, способствует качественному расследованию дела. При этом, немаловажную роль играет объективность проведенного осмотра и его полнота. Необходимо отметить, что основная цель осмотра – это моделирование механизма совершенного преступления, поиск оставшихся следов, которые могут помочь в расследовании пожара. Значимость осмотра особенно возрастает при расследовании уголовных правонарушений в условиях неочевидности, к которым можно отнести пожары.

Ключевые слова: дознание по делам о пожарах, осмотр места пожара, особенности места осмотра места пожара. 

Аңдатпа. Бұл мақала өрт фактілері бойынша тексеру шараларын жүргізу кезінде өрт орнын тексеру ерекшеліктеріне арналған, материалда іс жүргізу әрекеті ретінде орынды тексерудің негізгі әдістері келтірілген. Өрт болған жерді тексеру оқиға болған жердің жағдайын, қылмыс пен қылмыс іздерін анықтауға, зерттеуге және тіркеуге бағытталған маңызды тергеу әрекеттерінің бірі, сондай-ақ басқа дәлелдермен бірге қылмыстың механизмі және зерттелетін оқиғаның басқа жағдайлары туралы қорытынды жасауға мүмкіндік беретін басқа да нақты мәліметтер болып табылады. Өрт болған жерді қарау кезінде анықталған фактілерді басқа көздерден алу мүмкін емес. Осыған байланысты іс-қимылдардың нақты дәйектілігі және өрт болған жерді тексерудің криминалистік әдістері мен тактикасын шебер қолдану істі сапалы тексеруге ықпал етеді. Сонымен қатар, тексерудің объективтілігі және оның толықтығы маңызды рөл атқарады. Тексерудің негізгі мақсаты-жасалған қылмыстың механизмін модельдеу, өртті тергеуге көмектесетін қалған іздерді іздеу. Тексерудің маңыздылығы әсіресе өрттерді жатқызуға болатын айқын емес жағдайларда қылмыстық құқық бұзушылықтарды тергеу кезінде артады.

Түйінді сөздер: өрт туралы істер бойынша анықтау, өрт болған жерді қарау, өрт болған жерді қарау орнының ерекшеліктері. 

Abstract: This article is devoted to the features of the inspection of the fire site when conducting verification measures on the facts of fires, the material provides the main methods of inspection of the place as a procedural action. Inspection of the fire site is one of the most important investigative actions aimed at establishing, investigating and fixing the situation at the scene of the incident, traces of the crime and the criminal, as well as other factual data that, together with other evidence, allow us to conclude about the mechanism of the crime and other circumstances of the event under investigation. The facts discovered during the examination of the fire site cannot be obtained from other sources. In this regard, a clear sequence of actions and the skillful use of forensic techniques and tactics of examining the fire site, contributes to a high-quality investigation of the case. At the same time, an important role is played by the objectivity of the inspection and its completeness. It should be noted that the main purpose of the inspection is to simulate the mechanism of the crime committed, to search for the remaining traces that can help in the investigation of the fire. The significance of the inspection is especially increased when investigating criminal offenses in conditions of non-obviousness, which can include fires.

Keywords: inquiry on cases of fires, inspection of the fire site, features of the place of inspection of the fire site.

 

УДК  4414

П. В. Максимов, Ж. К. Макишев. Применение полевых инструментальных методов при исследовании искусственных каменных материалов для целей пожарно-технической экспертизы

П. В. Максимов, Ж. Қ. Макишев. Өрт-техникалық сараптама мақсатында жасанды тас материалдарын зерттеу кезінде далалық аспаптық әдістерді қолдану

P. V. Maksimov, Zh. K. Makishev. Application of field instrumental methods in the study of artificial stone materials for the purposes of fire and technical expertise

 

Аннотация. Общий методический подход к решению задачи выявления очаговых признаков пожара заключается в том, что термическое воздействие не проходит бесследно для большинства конструкционных материалов, как сгораемых, так и несгораемых. В их структурах и свойствах происходят, зачастую невидимые глазу изменения, которые можно зафиксировать рядом инструментальных методов. В статье анализируются вопросы применения полевых инструментальных методов исследования строительных каменных материалов для целей пожарно-технической экспертизы. Также приведены примеры современных приборов и оборудования, применяемых для данной цели, кратко описана методика проведения испытаний, определены задачи для проведения дальнейших исследований. 

Ключевые слова: экспертиза пожаров, исследование строительных материалов, инструментальные методы, ультразвуковая дефектоскопия.    

Аңдатпа. Өрттің ошақтық белгілерін анықтау мәселесін шешудің жалпы әдістемелік тәсілі, жылулық әсерінің көптеген жанғыш және жанбайтын материалдардың құрылымда белгілерінің қалуында. Олардың құрылымдары мен қасиеттерінде көбінесе көзге көрінбейтін өзгерістерді бірқатар аспаптық әдістермен байқауға болады. Мақалада өрт-техникалық сараптама мақсатында құрылыс Тас материалдарын зерттеудің далалық аспаптық әдістерін қолдану мәселелері талданады, осы мақсатта қолданылатын қазіргі заманғы аспаптар мен жабдықтардың мысалдары келтірілген, сынақтар жүргізу әдістемесі қысқаша сипатталған, одан әрі зерттеулер жүргізу міндеттері анықталған. 

Түйінді сөздер: өрт сараптамасы, құрылыс материалдарын зерттеу, аспаптық әдістер, ультрадыбыстық дефектоскопия. 

Abstract. The general methodological approach to solving the problem of identifying focal signs of fire is that the thermal effect does not pass without a trace for most structural materials, both combustible and non-combustible. In their structures and properties, changes often invisible to the eye occur, which can be recorded by a number of instrumental methods. The article analyzes the application of field instrumental methods for the study of building stone materials for the purposes of fire and technical expertise. Examples of modern devices and equipment used for this purpose are also given, the test procedure is briefly described, and tasks for further research are defined.

Keywords: fire examination, construction materials research, instrumental methods, ultrasonic flaw detection.

 

УДК: 614.841                                                                               

K. K. Shashkenova, S. I. Khan. Opportunities for using google services in distance learning

К. Қ. Шашкенова, С.И. Хан. Қашықтықтан білім беруде google - қызметтерін пайдалану мүмкіндіктері

К. К. Шашкенова, C.И. Хан. Возможности использования google-сервисов в дистанционном обучении

 

Abstract. This article discusses one of the opportunities for teachers to use Google services in the educational process, the features of creating and using tests using Google forms, as well as the advantages of using cloud storage for collaboration on the network and the possibility of Google Drive as a network platform for exchanging information between students and teachers, as well as the possibility of organizing group work and conducting current and intermediate control. In my article, I want to share my experience of creating a feedback form using Google Forms.

Keywords: Internet service, education, e-learning, distance learning, Google form. 

Аңдатпа. Нақты мақалада оқытушының қашықтықтан білім беру процесінде google қызметтерін пайдалану мүмкіндіктерінің бірі Google формаларын қолдана отырып  тесттерді құру және қолдану ерекшеліктері, сонымен қатар желіде бірлесіп жұмыс істеуге арналған бұлтты сақтауды қолданудың артықшылықтары және Google Диск-те студенттер мен оқытушы арасында ақпарат алмасудың желілік алаңы ретіндегі мүмкіндіктерін, сонымен қатар топтық жұмысты ұйымдастыру және ағымдағы және аралық бақылауды жүргізу мүмкіндіктері қарастырылған. Мен өз мақалада Google форма көмегімен кері байланыс формасын жасау тәжірибесімен бөліскім келеді.

Түйінді сөздер: интернет қызметі, білім беру, электронды оқыту, қашықтықтан оқыту, Google форма. 

Аннотация. В данной статье рассматривается одна из возможностей преподавателя использовать сервисы Google в образовательном процессе, особенности создания и использования тестов с использованием Google форм, а также преимущества использования облачного хранилища для совместной работы в сети и возможности Google Диска как сетевой площадки для обмена информацией между студентами и преподавателем, а также возможности организации групповой работы и проведения текущего и промежуточного контроля. В своей статье я хочу поделиться своим опытом создания формы обратной связи с помощью Google формы.

Ключевые слова: интернет-сервис, образование, электронное обучение, дистанционные обучение, Google форма.

 

 

 

 

Текст